مصادیق جرایم سایبری

مصادیق جرایم سایبری

هرروز شمار جدیدی از بزه‌های سایبری کشف می‌شود که در قوانین مربوطه، جرم‌انگاری نشده‌اند. در ادامه خلاصه‌ای از مصادیق جرایم سایبری (در قانون جرایم رایانه‌ای) موردبررسی قرارگرفته است:

مجرمین سایبری، برخلاف بزهکاران سنتی، عموماً در شمار افرادی هستند که از ضریب هوشی بالایی برخوردارند. قابل‌درک است که مبارزه با یک جیب‌بر، به‌مراتب راحت‌تر از مقابله با یک کلاه‌بردار رایانه‌ای است که از دانش و ذکاوت بالایی بهره می‌برد.

دسترسی غیرمجاز به داده‌های رایانه‌ای: مقصود آن است که فرد بزهکار با نقض تدابیر امنیتی و به‌صورت غیرمجاز به داده‌های حفاظت‌شده دست یابد. به‌عنوان‌مثال، فردی با هک کردن سایت سازمان سنجش، اطلاعات مربوط به داوطلبان کنکور را برباید. همچنین، ممکن است یک بزهکار سایبری اقدام به هک کردن سایت و سیستم یک اپراتور تلفن همراه کرده و سپس اطلاعات و سوابق کاربری یکی از مشترکان را برداشت کند.

شنود غیرمجاز: مقصود از شنود غیرمجاز، آن است که بزهکار محتوای در حال انتقال ارتباطات شخصی (مقصود ارتباطات غیرعمومی است) را در سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا امواج الکترومغناطیسی و… شنود نماید. به‌این‌ترتیب، دسترسی به رمز ورود پست الکترونیکی افراد و خواندن پیام‌های موجود در آن‌ها، یا دسترسی به ارتباطاتی که افراد از طریق شبکه‌های ارتباطی با یکدیگر دارند؛ می‌تواند مصداقی از شنود غیرمجاز باشد.

جاسوسی رایانه‌ای: دسترسی به داده‌های سری رایانه‌ای، شنود آن‌ها، در دسترس قرار دادن آن‌ها برای افراد فاقد صلاحیت و… می‌تواند مصداقی از جاسوسی رایانه‌ای باشد.

جعل رایانه‌ای: تغییر متقلبانه داده‌های رایانه‌ای به‌نحوی‌که فرد بتواند از این داده‌ها استفاده نماید؛ مصداقی از جعل رایانه‌ای است. به‌عنوان‌مثال، کارمند بانک ممکن است با دسترسی به شبکه حساب‌های بانکی، اقدام به دست‌کاری متقلبانه صورت‌حساب‌ها نماید. البته دایره شمول جعل رایانه‌ای تنها محدود به مؤسسات مالی و شرکت‌ها نیست. ممکن است یک دانشجو از طریق هک نمودن سایت استاد خود، اقدام به دست‌کاری اطلاعات آموزشی یا تغییر متقلبانه نمره‌های خود یا دیگران نماید. همچنین، تغییر در داده‌های موجود در کارت‌های حافظه نیز ازجمله مصداق‌های جعل رایانه‌ای هستند. به‌عنوان‌مثال، مرتکب با ربودن فلش مموری فرد دیگر، اقدام به تغییر متقلبانه داده‌های موجود در آن می‌نماید.

سرقت رایانه‌ای: مقصود آن است که بزهکار به‌طور غیرمجاز داده‌های متعلق به دیگری را برباید. به‌عنوان‌مثال، بزهکار سایبری با ورود به سامانه شخصی کارمندان ادارات و یا دانشجویان، اطلاعات شخصی آن‌ها را سرقت نماید. بدین ترتیب قابل‌درک است که برخلاف سرقت سنتی که باید در جریان آن حتما مالی ربوده شود؛ در سرقت رایانه‌ای، هدف ربودن اطلاعات محرمانه دیگران و سپس سوءاستفاده از آن‌ها (به‌عنوان‌مثال برای کلاه‌برداری رایانه‌ای) است.

کلاه‌برداری رایانه‌ای: هر کس به‌طور غیرمجاز از سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی همچون واردکردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده‌ها یا مختل کردن سامانه‌ها وجه، مال یا منفعتی را برای خود یا دیگری تحصیل کند؛ کلاه‌بردار رایانه‌ای محسوب می‌شود. به‌عنوان‌مثال، ممکن است بزهکار با مختل کردن فعالیت سایت یک بانک و درنتیجه ربودن اطلاعات کاربرانی که در حال انجام عملیات در آن سایت هستند؛ اقدام به ربودن اطلاعات آن‌ها نموده و بدین طریق، حساب‌های آن‌ها را خالی کند. همچنین، ممکن است کلاه‌بردار رایانه‌ای، صفحه‌ای متقلبانه مشابه با یک سایت معتبر را ساخته و اطلاعات کسانی که به‌اشتباه رمز ورود خود را دراین صفحه متقلبانه وارد می‌کنند؛ ربوده و سپس اقدام به سوءاستفاده از این اطلاعات کند.

جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی: یکی از مصداق‌های قابل‌توجه جرایم رایانه‌ای، جرایم علیه اخلاق عمومی یا‌‌ همان هرزه‌نگاری رایانه‌ای است. بر همین اساس، تهیه و انتشار فیلم‌ها و تصاویر مستهجن از افراد در شمار مصادیق مجرمانه قرار دارد.

نشر اکاذیب: نسبت دادن اعمالی برخلاف حقیقت به دیگران با قصد اضرار به آن‌ها و یا تشویش اذهان عمومی می‌تواند مصداقی از جرم نشر اکاذیب رایانه‌ای باشد. به‌عنوان‌مثال، ممکن است فردی در فضای مجازی، نقل‌قولی را باهدف ضرر رساندن به جایگاه اجتماعی یک مقام مسئول و البته به‌دروغ به وی نسبت دهد. دراین صورت، وی مرتکب نشر اکاذیب رایانه‌ای شده است.

منبع: حمایت